เกมดี เกมสนุก เท่าที่เห็นผู้เล่นหน้าใหม่หลาย ๆ คนชอบมาก และเรียนรู้ง่าย แต่สำหรับผู้ที่เล่น CK2 3000 ชั่วโมง มาก่อนแบบผม ผมให้แค่ 6/10 และไม่แนะนำราคาเต็ม หรือเวอร์ชั่นของเกมในขณะนี้ CK3 ด้อยกว่า CK2 หลายประการ นอกจากการโหลดที่ไวขึ้น และการเล่นที่อาจจะลื่นไหล แต่พอเปิด Family Tree ที่มีสมาชิกในวงศ์ตระกูลมากกว่า 100 คน คอมมีค้างได้ FPS ลดเหลือ 15-30 เลื่อนทีมีสะดุด แต่ก็ยังถือว่าดีกว่า CK2 แต่ทั้งหมดนี้มันก็ไม่สำคัญมากเท่าไหร่กับเกมที่ต้องหยุดบ่อย ๆ เพื่อกระทำการต่าง ๆ แบบนี้ บางคนอาจจะคิดว่าเกมเพิ่งออกใหม่จะเทียบกับเกมที่พัฒนามา 8 ปี และเต็มไปด้วย DLC มากมายแบบ CK2 ได้ยังไง งั้นจะต้องให้รออีก 8 ปี กว่า CK3 จะเหนือ CK2 เหรอ? ที่ผมลิสไว้ด้านล่างนี้ไม่ได้พูดถึงเรื่องส่วนเสริมอะไรเลย ทุกอย่างเกี่ยวกับเบสิกเกมล้วน ๆ และควรมีมาตั้งแต่แรก ไม่น่าเชื่อว่าจะเป็นทีมงานเดิมที่ทำ CK2 ทำเหมือนกับว่าไม่เคยทำเกมที่ชื่อ CK2 มาก่อนหรือลืมไปว่า CK2 เคยดีแค่ไหน ถ้าไม่เคยมีเกม CK2 มาก่อน ผมจะให้ 10/10 ไปเลย ที่บอกมาทั้งหมดนี้ไม่ได้อยากให้เป็นเหมือน CK2 แต่ทำไมบางสิ่งที่ดี ๆ ใน CK2 ถึงไม่มีใน CK3 ล่ะ ตัดมันออกทำไม หรือยังไม่ทันพัฒนา เพราะต้องรีบวางขาย แล้วค่อยออกเป็น DLC หรืออัพเดททีหลัง ----ลิสด้านล่างนี้คือสิ่งแย่ ๆ หรือข้อด้อยของ CK3 - เรือมหัศจรรย์ AI จะทำอะไรก็ลงเรืออย่างเดียว จะหนีก็ลงเรือ จะบุกก็ลงเรือ อยู่แค่ Estonia จะบุก Novgorod ก็ยังนั่งเรือมา ทหาร 3 หมื่นนั่งเรือโผล่มาได้ง่าย ๆ - บางปุ่ม บางคำสั่ง จะใช้งานได้ จะกดได้ ก็ต่อเมื่อเกมไม่หยุดเท่านั้น - UI มืด ตัวหนังสือโปร่งใสอ่านลำบาก บางหน้าต่างใหญ่เกินไปเกะกะ - หน้าต่างทั้งหลายผลุบ ๆ โผล่ ๆ ก็ดูเท่ สะดวกดี แต่ลำบากในการใช้งาน ไม่เหมือน CK2 (ที่เหมือนใช้งาน Windows เปิดหน้าต่างแต่ละอันค้างไว้มาเทียบกันได้) - ถ้าเปิดเมนูของเกมเช่นไปหน้าตั้งค่าเกม หรือดู Achievements หน้าต่างทั้งหลายที่เปิดไว้จะหายไปหมด (ลองคิดดูว่าถ้าใช้งาน Windows อยู่ พอกด Start Menu แล้วทุกอย่างถูกปิดหายไป หรือย่อลงไปหมดจะน่ารำคาญแค่ไหน) - ระบบนอกใจ หรือมีชู้ มั่วซั่วมาก เป็นบั๊กด้วย เด็กที่เกิดแทบทุกคนเป็นเด็กนอกสมรสเกือบทั้งหมด ผมมีเซฟนึง พ่อเป็น King มีลูกชายสองคน พอพ่อตายพี่ชายก็ครองราชย์เป็น King น้องเป็น Duke แล้วมารู้ความจริงจากแม่ว่าตนเองไม่ใช่ลูกพ่อที่เป็น King แต่เป็นลูกของ Lowborn สามัญชนธรรมดา เลือกคำสั่ง Blackmail ให้เป็น Golden Hook ได้ด้วย พอแม่ยอมรับได้ Golden Hook มา สักพักแม่ก็หาข่าวซุบซิบอื่นมาบอกเพื่อแลกกับ Hook นี้ นั่นก็คือเผยความจริงอีกว่าน้องชาย ก็ไม่ใช่ลูกพ่อที่เป็น King (ลองไปอ่านที่ผู้เล่นอื่นบ่นก็เจอปัญหาทำนองนี้ทั้งนั้น แรก ๆ มันเจ๋งดี แปลกดี หลัง ๆ มามันเยอะ เยอะมาก เยอะจนเกินไป จนกระทั่งมีคนไปอ่าน Code แล้วบอกว่ามันเป็นบั๊ก) - Achievements บั๊ก Achievements อันใดที่บอกว่าต้องเล่นเป็นคนนี้ คนนั้น เพื่อให้บรรลุบางอย่าง คุณจะไม่สามารถได้รับ Achievements นั้นได้ถ้าออกจากเกม หรือโหลดเกม (ตอนนี้หนทางเดียวที่จะทำได้คือนั่งเล่นยาวโดยไม่ออกจากเกมหรือโหลดเกม จนกระทั่งได้ Achievements ) - กฎของเกมก่อนเริ่มเล่น ไม่จดจำตัวเลือกที่เลือกไว้ เซฟเก็บไว้เป็น Preset ไม่ได้ จะเล่นแต่ละเซฟต้องปรับทุกครั้ง เซฟแยกไว้เป็นสำหรับ คริสต์ อินเดีย มองโกล หรืออะไรอื่น ๆ ไม่ได้ - เวลาของการเริ่มเกม CK2 คุณเลือกย่อยได้ วัน เดือน ปี ปรับไปทีละวัน ทีละเดือน ทีละปีได้ แต่ CK3 ทำไม่ได้ ทำได้แค่ปี 867 หรือ 1066 - หน้าต่างเหตุการณ์ที่โผล่มา ไม่แสดงชื่อตัวละครด้านล่างรูปภาพของพวกเขา ทั้งที่เป็นอะไรที่เบสิกมาก และควรมีมาตั้งแต่เริ่มเกม - หน้าต่างเรียกให้ไปช่วยรบของพันธมิตร หากคลิกไปดูสิ่งอื่นก่อนที่จะตอบตกลง หรือปฏิเสธ หน้าต่างนี้จะหายไป แล้วหาไม่เจออีกเลย ก็เหมือนตอบปฏิเสธไปทันที - ระบบ Knight เก่งเว่อจนเกินไป คุณมีทหาร 10000 แต่แพ้ 5 พันธมิตรที่รวมหทารได้แค่ 5000 และมี 50 Knight (สมมติว่าคุณเป็น King คุณมี Knight มากสุดเท่าที่เป็นไปได้ก็แค่ 20 คน แต่ 5 พันธมิตรมี Knight เฉลี่ยฝ่ายละ 10 ก็รวมเป็น 50 เหนือกว่าคุณเห็น ๆ นี่ยังไม่นับ Knight ที่รวมมาจาก Mercenaries) - Recruit คนที่ไม่ใช่ Ruler ที่โดนขังได้แทบทุกคนโดยไม่สนค่า Opinion เลย แบบนี้ผมไม่นับว่าเป็นข้อดี - คลิกขวา Invite to Court ไม่ได้ ไม่มีใครมา แม้จะมี Opinion +100 ก็ตาม - ระบบค้นหาตัวละครด้อยกว่า CK2 ทุกประการ - ไม่มี Ledger - ไม่มี Wikipedia ลิ้งค์ - กดปุ่มเลือกแต่งงานให้เด็กอายุ 6 ขวบ แต่เกมนำเสนอผู้ใหญ่มาให้ก่อนเป็นค่าปกติ ??? ใน CK2 ถ้าคลิกเด็กจะนำเสนอเด็กมาให้ก่อน และใช้คำว่าหมั้นแทน แต่ใน CK3 ไม่ใช่แบบนั้น - AI ไม่เคยใช้การแต่งงานแบบ Matrilineal แย่ยิ่งกว่า CK2 - ปิดการแจ้งเตือนไม่ได้ คำว่าปิดนี้หมายถึงปิดถาวรไปเลย บางสิ่งที่กวนใจหรือเราไม่สนใจก็ควรจะปิดมันไปได้ แต่ใน CK2 ทำได้ - การแจ้งเตือนด้านล่างหุบเข้ามาบดบังแผนที่ถ้าเปิดหน้าต่างตัวละคร กับหน้าต่างพวกสภา หรือทหารที่อยู่ทางด้านขวา - แจ้งเตือนเด็กต้องมี Guardian ต้องเลือกการศึกษา ไม่มี ส่วนนี้หายไป ผู้ที่ไม่ได้เล่น CK2 มาก่อน ไม่ได้สังเกต หรือไม่รู้ส่วนนี้แน่ - ตอนเราทำสงคราม หรือโดนบุก ควรมีปุ่มเรียกพันธมิตรแยกออกมาเลยจะได้เห็นง่าย ๆ - เด็กเป็นหัวหน้าวงศ์ตระกูลได้ เป็นผู้นำดินแดนได้ โดยไม่ต้องมี Regent? - พ่อแม่ตาย ลูก เด็ก ไม่มีความเครียดเลย สงสัยลืม Event ส่วนนี้ไป - Attach Army ไม่ได้ เรียกทหารของพันธมิตรมารวมกับเรา หรือเอาทหารของเราไปรวมกับพันธมิตรไม่ได้ แต่ CK2 ทำได้ - สั่งให้พันธมิตร Siege เฉพาะเมืองที่เราต้องการไม่ได้ แต่ CK2 ทำได้ ข้อนี้กับข้อข้างบนนี้ผมเชื่อเลยว่าผู้เล่นใหม่ที่ไม่เคยเล่น CK2 มาก่อนจะไม่มีทางรู้เลยว่าสิ่งนี้มันยอดเยี่ยมมากแค่ไหน - เปิดดู Courts ฝั่งขวา ของเราได้แต่ไม่มีตัวกรอง? ไม่บอกอีกว่าอายุเท่าไหร่ เพศอะไร ต้องเอาเมาส์ชี้ตลอด - เปิดดู Courts ฝั่งซ้ายที่หน้าต่างตัวละครของเราได้แต่ไม่มีตัวกรอง อีกเช่นกัน? ทั้งที่มีตัวเลขค่าต่าง ๆ บอกมาให้ แล้วก็ไม่บอกอีกว่าอายุเท่าไหร่ เพศอะไร ต้องเอาเมาส์ชี้ตลอดเหมือนเดิม - ทายาทของเราเกมมักจะบอกว่าเขาได้ดินแดนไหนบ้าง แต่บอกไม่เกิน 3 อัน ทั้งที่ได้มากกว่านั้น ผู้เล่นส่วนมากก็อยากรู้ทั้งหมด บอกน้อยกว่า CK2 อีก - ตอนตายแล้วแบ่งดินแดน แบ่งแบบมั่ว ๆ เหมือนเอาเครื่องคิดเลขมาหารให้ลงตัว สิ่งนี้ก็ด้อยกว่า CK2 - ยกดินแดนให้คนอื่นน่ารำคาญมากถ้าไม่ใช่คนในครอบครัว ต้องคลิกที่เมืองบนแผนที่ จากนั้นคลิกที่ Grant to โอเคพอหน้าต่างตรงกลางที่แสดงรายชื่อโผล่มาเราก็อยากคลิกดูใช่ไหมล่ะว่าคนนี้เป็นยังไงแต่งงานรึยัง อายุเท่าไหร่ ครอบครัวแบบไหน เราก็คลิกดูสิ โอเคหน้าต่างตัวละคนฝั่งซ้ายโผล่มาแล้ว แต่ อ้าว ไอ้หน้าต่างตรงหายจะหุบหายไปทำไม แล้วก็ต้องไปคลิกใหม่อีกถ้าจำชื่อดินแดนไม่ได้ - ตอนทำสงครามคลิกเลือกดินแดนที่จะบุกบนแผนที่ไม่ได้ แต่ CK2 ทำได้สะดวก ใน CK3 ต้องคลิกปุ่ม Change ตลอด - โหมดแผนที่มีน้อย และซ่อนปุ่มอีก - แค่แก้ไขไฟล์ localization เอาไว้แปลภาษา หรือแก้ Interface UI ต่าง ๆ ก็ใช้งาน Achievements ไม่ได้ เพื่ออะไร? ทั้งที่ CK2 ไม่ได้เป็นแบบนี้ - เรียกทหาร Men-at-Arms (หรือ Retinues ชื่อเรียกใน CK2) แยกเฉพาะไม่ได้ ต้องเรียกรวมทั้งหมด แล้วแยกย่อยอีกที ------ เพิ่มเติม - ไม่มี Tributary (ประเทศราช, รัฐบรรณาการ, รัฐอารักขา, เมืองขึ้น) - Vassal Limit ควรย้ายตำแหน่ง เอาไปแสดงให้เห็นเด่นชัดกว่านี้